Vanaf het moment dat ik doorhad hoe grillig luchtvochtigheid zich gedraagt, begreep ik hoeveel inspanning het vergt om constant op schommelingen te reageren. Deze inzichten brachten me op het idee om de Risk Profile Forecast te creëren.
Deze eerste prognose geeft direct inzicht in het binnenklimaat wanneer de buitenlucht geleidelijk naar binnen stroomt en wordt verwarmd tot 20 °C, zonder dat de hoeveelheid waterdamp toeneemt. Het biedt een helder beeld van de uitdagingen waarmee het binnenklimaat de komende week te maken krijgt.
Indirect health effects of relative humidity in indoor environments.
Dankzij dit model weet ik precies wanneer de waterdampconcentratie aandacht nodig heeft en wanneer ik met een gerust hart mijn focus op andere zaken kan richten. Dit geeft me niet alleen een gevoel van controle en vertrouwen, maar levert ook praktische voordelen op. Minder werk, minder onderhoud, een langere levensduur van de middelen en lagere kosten. Het voelt alsof ik altijd een stap voor ben.
Onder de uitdagende weersomstandigheden van deze week onderzoeken we de mogelijkheden voor onze verschillende binnenruimtes. Mijn doel is dat elke ruimte voldoet aan de hoogste norm, bijvoorbeeld door een CO₂-waarde van minder dan 800 ppm te garanderen. Helaas behaalt op dit moment slechts één ruimte een prestatieniveau van vier sterren, waardoor het realiseren van optimale condities in de winter een uitdaging vormt. Gelukkig bieden de overige modellen de mogelijkheid om de gewenste relatieve luchtvochtigheid te bereiken, wat de eenvoudigste manier is om de blootstelling aan door de lucht verspreide ziekteverwekkers te verminderen. Om dit te bereiken, zijn we bereid een kleine concessie te doen, zoals een iets lagere minimumtemperatuur en minder intensieve luchtverversing. Zo streven we ernaar het beste compromis te vinden tussen comfort en veiligheid voor alle ruimtes.
Vanaf de maand mei, wanneer de weersomstandigheden gunstiger zijn, kunnen we er weer voor zorgen dat alle ruimtes aan de hoogste norm voldoen. Dat is de dan eenvoudig te realiseren, bijvoorbeeld door het openen van een raam of deur, waardoor het binnenklimaat prima is. Zo ziet mijn norm voor de winter eruit:
De beoordelingslijst biedt een overzicht van het prestatieniveau van een aantal van onze binnenruimtes, die continu worden gemonitord. Deze visuele weergave maakt het eenvoudig om in één oogopslag te zien hoe goed een ruimte presteert en welk binnenklimaat we in de aankomende week kunnen verwachten.
Hieronder staan de verwachtingen voor het binnenklimaat per prestatieniveau. De waarden geven de verwachte evenwichtstoestand weer voor het CO₂-niveau (ppm), de temperatuur (°C) en de relatieve luchtvochtigheid.
Een enkele sterbeoordeling wordt meestal geassocieerd met een laag prestatieniveau. Dit is nauwlijks een bewuste
keuze
als we
streven naar zowel veiligheid als comfort in de winter.
Δh_lucht = +5 kJ/kg, Δh_waterdamp = +1 kJ/kg bij 20lps.
Een beoordeling van twee sterren kan betekenen dat sommige binnenruimtes niet aan bepaalde klimaateisen voldoen.
Toch
is dit wel een bewuste keuze waarbij we accepteren dat er nog steeds uitdagingen zijn in het vinden van de juiste
balans
tussen veiligheid, comfort en energie-efficiëntie.
Δh_lucht = +7 kJ/kg, Δh_waterdamp = +3 kJ/kg bij 20lps.
Drie sterren duiden vaak op een goed prestatieniveau, en dat is de keuze die veel gebouwen wel kunnen bieden.
Maar biedt dit gangbare comfortniveau wel de veiligheid die we zoeken als we de hoogste norm willen halen?
Δh_lucht = +10 kJ/kg, Δh_waterdamp = +5 kJ/kg bij 20lps.
Vier sterren benaderen vaak het optimale op het gebied van kwaliteit en prestaties, maar is dit haalbaar binnen
een modaal budget?
Δh_lucht = +15 kJ/kg, Δh_waterdamp = +7 kJ/kg bij 20lps.
Vijf sterren staan voor de hoogste standaard en beloven het beste binnenklimaat.
Maar is het technisch haalbaar om tot
het uiterste te gaan en zijn de kosten daarvan te verantwoorden?
Δh_lucht = +17 kJ/kg, Δh_waterdamp = +9 kJ/kg bij 20lps.
Het gewenste prestatieniveau om te voldoen aan de norm voor de winter is deze week drie sterren. De komende twee weken worden lastig, aangezien de hoeveelheid waterdamp in de lucht dan tot een minimum daalt. Het is daarom noodzakelijk om extra waterdamp aan de lucht toe te voegen om de gevolgen voor de gezondheid te beperken.
De onderstaande visualisatie laat ongunstige omstandigheden uit het recente verleden zien en kan ter referentie worden vergeleken met de eerste prognose bovenaan de pagina. Op oudjaarsdag 2024 werd al duidelijk dat januari koud zou beginnen, met temperaturen net boven het vriespunt. Hoewel de aanhoudende mist een vochtige indruk wekte, was de hoeveelheid waterdamp in de lucht door de lage temperaturen juist gering.
Indirect health effects of relative humidity in indoor environments.
Op 24 januari kwamen ziekenhuizen opnieuw in het nieuws vanwege de grote toestroom van patiënten met luchtweginfecties. Artsen gaven adviezen over hoe we de druk op de zorg konden verlichten. Wat echter volledig ontbrak in de berichtgeving, was aandacht voor de invloed van weersomstandigheden op deze situatie. Een week later was de griepepidemie een officieel feit.
Op de website vind je bij het onderdeel inzichten deskundigen die uitleggen hoe weersomstandigheden het binnenklimaat en daarmee onze gezondheid beïnvloeden. Onder risicoanalyse wordt uitgelegd hoe deze invloeden terug te zien zijn in Nederlandse data.
Het Nivel rapporteert wekelijks de gezondheidsproblemen die in huisartsenpraktijken worden geregistreerd, zodat ze een actueel overzicht geven van wat er heerst in Nederland. Deze informatie wordt verzameld via de Nivel peilstations en de Nivel zorgregistraties eerste lijn.
De modellen zijn ontworpen om diverse variabelen van luchtbehandeling en binnenklimaat te voorspellen. Bij een energie-inbreng van 100% (vijfsterrenmodel) kan bij ongunstige weersomstandigheden maximaal 17 kJ/kg worden toegevoegd aan de luchtenthalpie en maximaal 9 kJ/kg aan de waterdampenthalpie. Dit gaat gepaard met een aanbevolen luchtverversing van 20 liter per seconde per persoon, zoals vastgesteld in ASHRAE 241. Bij een luchtstroom van 20 liter per seconde per persoon en een enthalpie-toename van 10 kJ/kg lucht, wordt er per persoon ongeveer 0,24 kJ per seconde aan enthalpie toegevoegd, dit is een conservatieve berekening.
Andere modellen binnen dit systeem bevatten lagere energie-inbrengwaarden, uitgedrukt als percentages van de totale enthalpie van het referentiemodel (vijfsterrenmodel). Daarnaast beschikken de modellen over virtuele instelpunten voor de HVAC-systemen, waardoor een minimale temperatuur per model wordt gehandhaafd. Dit heeft echter invloed op de luchtverversing en resulteert in een verhoogd CO₂-gehalte (ppm-waarde). Alle parameters kunnen worden aangepast aan praktijk-specifieke instelpunten, waardoor flexibiliteit wordt geboden bij het afstemmen van de modellen op diverse scenario’s.
Een ander onderdeel van het model zijn de parameters voor de leeftijd (50 tot 60 jaar) en de activiteiten (zittende werkzaamheden) van de bewoners. Deze gegevens worden gebruikt om de metabole CO₂-productie te berekenen, wat cruciaal is voor het bepalen van de CO₂-concentratie in de ruimte, in combinatie met de fysieke luchtverversing door buitenlucht. De modellen bieden zo een solide basis voor het voorspellen en optimaliseren van het binnenklimaat.
aerosolen.com – met expertise afkomstig van gerenommeerde instellingen zoals Harvard, Yale, Virginia Tech en ASHRAE uit de Verenigde Staten.